دانستنی های کتونی
بعد از بررسی قلمروی جردن و تاثیر تاریخی او در کتونی‌های میلیون دلاری، الان وقت آن رسیده که به بررسی باقی کتونی‌های میلیون دلاری بپردازیم و وارد قلمروی جدید آن‌ها شویم. اگر مقاله اول ما، قلمرو پادشاهی مایکل جردن و کفش‌های نایک تاریخی او در زمین بسکتبال را بررسی کرد، اکنون وقت آن است که وارد قلمرویی کاملاً متفاوت شویم: دنیای کمیابترین کتونی‌های جهان، منحصر به فرد و خاص. این کفش‌ها، نه لزوماً به دلیل پوشیده شدن در یک فینال NBA، بلکه به واسطه‌ی تکنولوژی پیشگام، کمبود مطلق و عامدانه‌ی تولید و یا در انحصار سلبریتی‌ها بودن، ارزش‌های نجومی پیدا کرده‌اند.
فهرست مطالب
اینجا دیگر صحبت از میراث یک ستاره در زمین مسابقه نیست؛ صحبت از آغاز یک عصر است، عصر کمیابترین کتونی‌های جهان، از محصولاتی که هرگز قرار نبود به دست عموم برسند، از نمونه‌های اولیه‌ای که در آشپزخانه متولد شدند! یا نسخه‌هایی که تعدادشان به انگشتان دست نمی‌رسد. این مدل‌ها به بازار ثابت کردند که اصالت و قدمت یک پروتوتایپ، می‌تواند به اندازه اهمیت یک بازی تاریخی گران‌بها باشد. اما مهم‌ترین سوال این است: چرا یک کفش مربوط به ۵۰ سال پیش، که در یک وافل‌ساز طراحی شده یا یک محصول که در یک فیلم علمی-تخیلی دیده شده، تا این حد خواستنی و گران‌بهاست؟ پاسخ در نوآوری و کمیابترین کتونی‌های جهان نهفته است. در این قسمت، آماده‌ی سفری به آزمایشگاه‌های سری، استودیوهای فیلم‌سازی و انبارهای مخفی طراحان هستیم؛ جایی که ارزش یک کفش در کمبود و نایابی تعریف می‌شود!
1. داستان کفش مون نایک: Nike ‘Moon Shoe’ (1972)
این کفش فقط یک کتونی ساده نیست؛ این سند تولد رسمی برند نایکی است و نقطه آغاز یک امپراتوری جهانی به شمار می‌رود. داستان به سال ۱۹۷۲ برمی‌گردد، زمانی که بیل باورمن (Bill Bowerman)، مربی دوندگی دانشگاه اورگان و یکی از بنیانگذاران نایکی، به دنبال یک مزیت رقابتی برای دوندگان خود بود. او می‌خواست زیره‌ای طراحی کند که در حال که کشش و دوام بالایی برای بازیکنان دو میدانی دارد ولی وزن زیادی نداشته و سنگین نباشد.
باورمن یک صبح، در حین صبحانه، به وافل‌ساز همسرش خیره شد و جرقه‌ی یک ایده در ذهنش زده شد: زیره‌ای با برجستگی‌های مربع شکل (مشابه وافل) که نیاز به میخ‌های فلزی (Spikes) را از بین ببرد. او با جسارت تمام، لاستیک ذوب‌شده را در وافل‌ساز ریخت و زیره‌ای با ساختار شبکه‌ای خلق کرد. این کفش‌ها که با دست مونتاژ شده و نام “Moon Shoe” (کفش ماه) را به خود گرفتند (زیرا ردپایشان روی زمین شبیه رد پای فضانوردان روی ماه بود)، تنها در حدود ۱۲ جفت برای ورزشکاران المپیک ۱۹۷۲ مونیخ ساخته شدند. داستان کامل کفش مون نایک کمیابترین کتونی جهان را در کتونی استور بخوانید. نسخه‌ای که در حراجی به فروش رسید، به دلیل قدمت تاریخی و وضعیت کاملاً بکر و نپوشیده، بالاترین قیمت را در آن زمان برای یک تک جفت کتانی از کمیابترین کتونی‌های جهان کسب کرد.
- کفش: Nike Waffle Racing Flat ‘Moon Shoe’ (نسخه دست‌ساز و نپوشیده، ۱۹۷۲).
- قیمت: ۴۳۷,۵۰۰ دلار (فروش جولای ۲۰۱۹). کلکسیونرها برای خریدن یک قطعه از تاریخ تولد نایکی پول پرداختند. این کفش نماد نوآوری، ریسک‌پذیری و لحظه‌ی الهام‌بخشی است که یکی از بزرگترین برندهای ورزشی جهان را خلق کرد. ارزش آن فراتر از متریال، به دلیل ریشه‌های اصیل و میراث نامیرا است.
2. داستان نایک ایر مگ: Nike Air Mag
این کفش شاهدی است بر این مدعا که گاهی اوقات، رویاهای سینمایی ارزش بیشتری از واقعیت دارند. داستان به فیلم ماندگار علمی-تخیلی “بازگشت به آینده ۲” محصول سال ۱۹۸۹ بازمی‌گردد. در این فیلم، شخصیت اصلی، مارتی مک‌فلای، در سال ۲۰۱۵ کفش‌هایی می‌پوشد که بندهای آن‌ها به صورت جادویی و خودکار محکم می‌شوند (Power Laces). این تصویر، برای بیش از دو دهه به یک نماد فرهنگی و یک آرزوی دست‌نیافتنی برای طرفداران و کلکسیونرها تبدیل شده بود.
نایکی پس از تلاش‌های فراوان در زمینه مهندسی و طراحی، سرانجام در سال ۲۰۱۶ این رویای تخیلی را محقق ساخت. این مدل با تکنولوژی “Self-Lacing” (بندهای خودکار) رونمایی شد، اما نایکی تنها ۸۹ جفت از این کمیابترین کتونی‌های جهان را به صورت محدود تولید کرد. تمام سود حاصل از حراج این کمیابترین کتونی‌های جهان به بنیاد تحقیقاتی پارکینسون مایکل جی. فاکس (بازیگر نقش مارتی مک‌فلای) اهدا شد. این کتانی، تجسمی کامل از ادغام سینما و پیشرفت مهندسی نایکی بود که به یکباره از صفحه‌ی نمایش به گران‌ترین حراجی‌های هنری و کلکسیونی راه یافت.
- کفش: Nike Air Mag (نسخه ۲۰۱۶ با تکنولوژی Power Laces).
- قیمت: ۲۰۸,۰۰۰ دلار (فروش نوامبر ۲۰۱۶ در هنگ‌کنگ). قیمت این کفش تحت تاثیر دو عامل است: ۱) انحصار شدید (فقط ۸۹ جفت برای کل دنیا) و ۲) قدرت تحقق یک رویای علمی-تخیلی و پیوند عاطفی عمیق با یکی از محبوب‌ترین آثار سینمایی تاریخ. این کفش نماد نقطه‌ای است که تکنولوژی مد، به آینده‌ای که فیلم‌ها وعده داده بودند، رسید.
۳. داستان نایک ایر جردن کوبی برایانت: Air Jordan Retro ‘Kobe Pack’
این مجموعه از کمیابترین کتونی‌های جهان یک داستان عمیق از احترام متقابل، کمیابی مطلق و پیوند دو اسطوره‌ی بسکتبال، مایکل جردن و کوبی برایانت، را روایت می‌کند. در سال ۲۰۰۲، پس از پایان قرارداد کوبی برایانت با آدیداس، اون یک فصل با برند ورزشی خاصی قرارداد نداشت. در این دوران تاریخی، کوبی برای ادای احترام به جردن، مدل‌های مختلفی از برند Air Jordan (از جمله Jordan 3 و Jordan 8) را با رنگ‌های نمادین تیم لیکرز (بنفش و زرد) به پا کرد.
در سال ۲۰۱۶، برند جردن به پاسداشت دوران پرشکوه کوبی و ابراز احترام به او، تنها دو سری بسیار محدود از نسخه‌های رترو (Retro) این کفش‌هایی که کوبی پوشیده بود را تولید کرد. این مجموعه که به “Kobe Pack” مشهور شد، به دلیل تعداد بسیار اندک تولید و توزیع آن فقط میان دوستان و خانواده (Friends & Family) و افراد بسیار نزدیک، به بالاترین سطح انحصار رسید. این کتانی‌ها نماد پیوندی مقدس میان دو نسل از بهترین‌های تاریخ NBA هستند و خرید آن‌ها تنها از طریق بازار سیاه کلکسیونرها امکان‌پذیر است.
- کفش: مجموعه Air Jordan Retro ‘Kobe Pack’ (F&F Exclusive).
قیمت: ۲۴۰,۰۰۰ دلار (فروش فوریه ۲۰۲۳، قیمت تخمینی برای مجموعه کامل). این مجموعه از کمیابترین کتونی‌های جهان نماد انحصار مطلق و ارزش احساسی است. این مدل‌ها هرگز برای عموم مردم عرضه نشدند و صرفاً یک هدیه شخصی برای ابراز احترام به یک اسطوره‌ی ورزشی بودند. این داستان، ارزش احساسی و کمیابی غیرقابل دسترس این مجموعه را چندین برابر کرده و آن را به یکی از خواستنی‌ترین مجموعه‌های تاریخ کتانی تبدیل نموده است.
4. داستان نایک دانک پاریس: Nike SB Dunk Low ‘Paris’
این کمیابترین کتونی‌های جهان یک اثر هنری خیابانی است که مستقیماً از گالری‌های هنری پاریس بیرون آمد و به حراجی‌های لوکس راه یافت. در سال ۲۰۰۳، نایکی برای برگزاری نمایشگاه هنری سیار خود با عنوان “White Dunk” در پاریس، تصمیم گرفت یک مدل دانک را به عنوان یک بوم نقاشی متحرک و غیرقابل تکرار در نظر بگیرد. این کفش‌ها، با طرح‌هایی انتزاعی از هنرمند مشهور فرانسوی، برنارد بوفه (Bernard Buffet)، پوشیده شدند.
داستان این کفش دراماتیک و عجیب است: تنها حدود ۲۰۰ جفت از این مدل تولید شد، اما پیش از عرضه عمومی و به دلیل کمبود شدید و تقاضای دیوانه‌وار، نایکی تصمیم گرفت عرضه رسمی را لغو کند. در نتیجه، این ۲۰۰ جفت به صورت پراکنده، به شیوه‌ای زیرزمینی و فقط برای “دوستان نزدیک” در بوتیک‌های منتخب پاریس توزیع شد. از آنجا که هر جفت از نظر طرح و نقاشی هنری کاملاً منحصر به فرد، متفاوت و دستی است، این کفش به معنای واقعی کلمه به یک “اثر هنری پوشیدنی” تبدیل شده که قیمت نجومی آن نه بر اساس برند، بلکه بر اساس ارزش هنری و انحصار طراحی تعیین می‌شود.
- کفش: Nike SB Dunk Low ‘Paris’ (نسخه محدود ۲۰۰ جفتی، هر جفت با طرحی هنری منحصر به فرد).
- قیمت: ۲۴۷,۰۰۰ دلار (فروش فوریه ۲۰۲۲). کلکسیونرها این کفش را به دلیل کمیابی دوگانه (تعداد بسیار محدود و طراحی منحصر به فرد هر جفت) و پیوند مستقیم آن با دنیای هنر مفهومی لوکس می‌خرند. این مدل نماد لحظه‌ای است که فرهنگ اسکیت‌بوردینگ و هنر فاخر، مرزهای خود را در هم شکستند.
5. داستان اولین کفش کانیه وست: Nike Air Yeezy Prototypes
این کمیابترین کتونی‌های جهان نه فقط یک نمونه‌ی اولیه، بلکه نماد لحظه‌ای است که یک رپر و طراح فشن، قواعد بازی را تغییر داد و مسیر خود را برای خلق یک امپراتوری جهانی مد هموار کرد. قبل از آنکه کانیه وست (Kanye West) امپراتوری عظیم Yeezy را در آدیداس بنا کند، او در سال ۲۰۰۸ برای اولین بار با برند نایکی برای طراحی کتانی همکاری کرد. این مدل مشکی رنگ و کاملاً انحصاری که به “Grammy Prototypes” مشهور شد، اولین طراحی رسمی کانیه بود که در مراسم جوایز گرمی همان سال به صورت انحصاری به پا کرد و اولین جرقه‌های حضور او در دنیای دیزاین را زد.
این مدل، که هرگز به تولید انبوه نرسید، نه تنها یک نمونه‌ی اولیه و نایاب و جزو کمیابترین کتونی‌های جهان بود، بلکه نقطه‌ی آغازین جاه‌طلبی‌های کانیه وست در دنیای فشن و طراحی را نشان می‌داد. این کفش‌ها، که در یک کیسه‌ی پلاستیکی معمولی نگهداری می‌شدند، توسط یک پلتفرم خرید مشارکتی به قیمت خیره‌کننده ۱.۸ میلیون دلار خریداری شدند و ثابت کردند که میراث اولین قدم‌های یک طراح تأثیرگذار و سلبریتی، می‌تواند حتی از میراث یک ستاره‌ی ورزشی هم گران‌تر باشد.
- کفش: Nike Air Yeezy 1 Prototypes (کانیه وست در گرمی ۲۰۰۸).
قیمت: ۱.۸ میلیون دلار (فروش خصوصی آوریل ۲۰۲۱). این کفش‌ها نماد تولد یک امپراتوری فشن و سندی از اولین قدم‌های کانیه وست در دنیای کتونی‌ها هستند. این قیمت نجومی، قدرت تاثیرگذاری سلبریتی‌ها و قدرت “اولین بودن” یک پروتوتایپ را در دنیای مد و فرهنگ پاپ نشان می‌دهد. این کفش، یک نقطه عطف تاریخی در دنیای مد و فشن مدرن است و در لیست کمیابترین کتونی‌های جهان جایگاه ویژه‌ای دارد.
6. داستان ایرفورس۱ لویی ویتون و نایک: Louis Vuitton x Nike Air Force 1
این کفش‌ها یادگار و گواهی بر میراث یکی از تاثیرگذارترین طراحان مد قرن ۲۱، ویرجیل ابلو (Virgil Abloh) هستند. ویرجیل که علاوه بر تاسیس برند آف‌وایت (Off-White)، مدیر خلاقیت بخش پوشاک مردانه لویی ویتون بود، مرزهای فشن لوکس و استریت‌ویر را در هم شکست. این مدل یک همکاری نایاب بین Nike و Louis Vuitton بود که برای مجموعه‌ی بهار/تابستان ۲۰۲۲ لویی ویتون طراحی شد. این مدل، Air Force 1 کلاسیک را با چرم نفیس و طرح‌های لویی ویتون تلفیق کرده است.
پس از درگذشت ناگهانی ابلو در سال ۲۰۲۱، ۲۰۰ جفت از این کفش‌ها در یک رنگ‌بندی انحصاری به همراه یک کیف مخصوص (Pilot Case) توسط حراجی ساتبیز به فروش رفت. این حراجی رکوردشکن، در مجموع ۲۵.۳ میلیون دلار جمع‌آوری کرد که عواید آن به صندوق بورس تحصیلی “Post-Modern” ویرجیل ابلو اهدا شد. گران‌ترین جفت از این مجموعه با قیمتی حدود ۳۵۰,۰۰۰ دلار فروخته شد و ثابت کرد میراث یک دیزاینر، می‌تواند ارزش کلکسیونی بسیار بالایی داشته باشد.
- کفش: Louis Vuitton x Nike Air Force 1
- قیمت: ۳۵۰,۰۰۰ دلار (ارزش تخمینی/فروش خصوصی). این کفش‌ها نماد تلفیق مد لاکچری و هنر خیابانی هستند. این مدل، یکی از آخرین آثار بزرگ ابلو پیش از فوت زودهنگامش بود. کلکسیونرها برای خریدن سهمی از میراث ابلو، که مرزهای مد را درهم شکست و این دو غول صنعت را به هم پیوند داد، هزینه‌های نجومی پرداختند.
دلایل ارزش کمیابترین کتونی‌های جهان
پس از بررسی داستان‌های ۶ تا از کمیابترین کتونی‌های جهان، اکنون به بررسی دلایل ارزش‌های ماورایی کمیابترین کتونی‌های جهان می‌پردازیم. ارزش این کتونی‌ها از فرمول ساده‌ای پیروی می‌کند که سه ستون اصلی دارد: تکنولوژی، انحصار (کمیابی مطلق)، و نفوذ طراح یا سلبریتی.
1. تکنولوژی و اولین بودن کمیابترین کتونی‌های جهان
بخش بزرگی از ارزش این مدل‌ها به دلیل نقش پیشگامی آن‌هاست. کلکسیونرها برای خریدن “اولین نسخه” یا “نقطه آغازین” یک تکنولوژی بزرگ، حاضر به پرداخت مبالغ نجومی هستند.
- نوآوری: مدل‌هایی مانند Nike Waffle ‘Moon Shoe’ به دلیل استفاده از زیره‌ی وافلی انقلابی نایک، ارزشمندند. این کفش، یک سند مهندسی است.
- پیش‌بینی آینده: مدل Nike Air Mag به دلیل تحقق یک رؤیای علمی-تخیلی و پیوند آن با تکنولوژی بندهای خودکار، بالاترین ارزش را پیدا می‌کند. این کفش، نشان‌دهنده‌ی آرزوی صنعت برای لمس آینده است.
2. انحصار مطلق کتونی‌های میلیون دلاری
برخلاف مدل‌های بازی‌پوشیده جردن که در تعداد نامحدودی تولید شدند و فقط نسخه خاص آن در حراجی گران است، در این بخش، خود مدل‌ها به دلیل انحصار شدید ارزشمند هستند.
- پروتوتایپ‌ها و نمونه‌های اولیه: مدل‌هایی چون Yeezy Prototypes یا Nike SB Dunk ‘Paris’ به دلیل اینکه هرگز برای عموم عرضه نشدند (یا تعدادشان به ۲۰۰ جفت محدود بود)، به اوج کمیابی رسیده‌اند. کلکسیونرها می‌دانند که این فرصت هرگز تکرار نخواهد شد. این انحصار، قیمت کمیابترین کتونی‌های جهان را تعیین می‌کند.
- پیوندهای شخصی: مدل‌هایی مانند Kobe Pack به دلیل اینکه صرفاً برای حلقه دوستان و خانواده (F&F) تولید شدند و نماد احترام شخصی برند به یک ستاره هستند، به نماد “انحصار مطلق” در بازار تبدیل شده‌اند.
3. قدرت و نفوذ طراح کمیابترین کتونی‌های جهان
در نهایت، نفوذ طراحان و سلبریتی‌ها در فشن مدرن، در تعیین قیمت کمیابترین کتونی‌های جهان بسیار تاثیر‌گذارند. امضای یک دیزاینر بزرگ، کفش را از یک محصول معمولی به یک اثر هنری ارتقا می‌دهد. ارزش کفش‌هایی که توسط افرادی چون ویرجیل ابلو یا طراح افسانه‌ای نایک؛ تینکر هتفیلد طراحی شده‌اند، نه تنها به دلیل برند، بلکه به دلیل داستان شخصی، تأثیر فرهنگی و امضای طراح تعیین می‌شود. خریدن این مدل‌ها، به معنای خریدن سهمی از میراث یک هنرمند معاصر است. در نتیجه، در دنیای کمیابترین کتونی‌های جهان، قیمت توسط قانون عرضه و تقاضا، با تأکید بر محدود بودن کالا و اهمیت تاریخی اولین بودن، تعیین می‌شود.
آینده کمیابترین کتونی‌های جهان چطور است؟
ما در این قسمت شاهد بودیم که چگونه کمیابترین کتونی‌های جهان، مرزهای قیمت‌های نجومی و ارزش‌گذاری را به کلی درنوردیده‌اند. اگر میراث جردن در زمین بازی به اصالت تاریخی گره خورده بود، در این بخش، قیمت‌ها توسط قدرت ایده، کمیابی مصنوعی و اراده‌ی سلبریتی‌ها تعیین شد. از زیره‌ی وافلی که نایکی را خلق کرد تا کفش‌هایی که رؤیای بندهای خودکار را به واقعیت تبدیل کردند، هر جفت از این کتانی‌ها چیزی بیش از الیاف و لاستیک هستند؛ آن‌ها اسناد فیزیکی نوآوری انسان به شمار می‌روند. این مدل‌ها در مجموع، گران‌ترین و کمیابترین کتونی‌های جهان هستند.
امروزه کلکسیونرها تنها به دنبال کالاهای لوکس نیستند، بلکه به دنبال اقلامی با اصالت فرهنگی و هنری هستند. کتانی‌هایی چون Yeezy Prototypes نشان دادند که تأثیر یک طراح یا یک سلبریتی قدرتمند، می‌تواند قواعد قیمت‌گذاری را بازنویسی کرده و ارزش یک نمونه‌ی اولیه را از ۱۰۰ دلار به ۱.۸ میلیون دلار برساند.
آینده‌ی این بازار نه تنها در انتظار همکاری‌های جدید ورزشی، بلکه در انتظار نمونه‌های اولیه انقلابی، همکاری‌های نامنتظره در دنیای فشن لوکس، و البته، قدرت روایت داستانی است. در این بازار هیجان‌انگیز، هر جفت کتانی یک میراث فرهنگی است که هر لحظه ممکن است با کشف یک نمونه‌ی اولیه یا یک امضای نایاب، رکورد جدیدی را ثبت کند!
